Arrangeren digitale content

De zoektocht naar hoogwaardige content

De scholen in het leerlab Arrangeren van digitale content (serie 1) zijn ieder op hun eigen manier aan de slag gegaan met arrangeren. Ze hebben elkaar gevonden in het opleveren van een starterskit arrangeren. Ook hebben ze veel van elkaars praktijkervaringen geleerd.

Uitgangspositie
De versnellingsvraag van dit leerlab was: Wat komt er kijken bij het arrangeren van digitale content en hoe kunnen docenten dit toepassen? Voor ze hier gezamenlijk mee aan de slag konden, is er in het begin veel tijd gestoken in het leren kennen van elkaars manier van werken.

Kijkje in de keuken
Er ontstond een hechte samenwerking binnen de groep, waarin ieders eigenheid gerespecteerd werd, en waarin veel van elkaars aanpak en ‘best practices’ geleerd is. Gert-Jan Pruim, leerlabcoach van het Van Lodenstein College: “Tijdens gezamenlijke werkbezoeken konden we even in de keuken kijken van andere vooruitstrevende scholen. Dat leverde veel inspiratie op. Zonder leerlab zouden we dat nooit zo op uitgebreide schaal gedaan hebben.”

Waarom arrangeren?
Arrangeren wil zeggen dat ‘een docent eigen materiaal en andere bestaande bronnen samenvoegt tot rijke, hoogwaardige content, die beter past bij de visie van een docent dan één enkele lesmethode van een educatieve uitgever’. Gert-Jan: “Een docent kan bovendien met verschillende arrangementen over dezelfde lesstof differentiëren in niveaus en daarmee aansluiten bij verschillen tussen leerlingen. Zo wordt de lesstof Duits in 2 vwo op drie niveaus aangeboden: een voor de middengroep, een voor leerlingen die extra zorg en extra oefening nodig hebben en een voor leerlingen die meer in hun mars hebben. Zij krijgen extra opdrachten met meer uitdaging.”

Differentiëren op interesse
Op het Christelijk Lyceum Zeist wordt met behulp van arrangementen niet alleen gedifferentieerd op niveau, maar ook op interesse. Leerlabcoördinator Tessa Heesbeen vertelt: “Voor geschiedenis maken we grote opdrachten, bijvoorbeeld over het leven in het Romeinse Rijk. Leerlingen kunnen dan een perspectief kiezen van waaruit ze onderzoek gaan doen, zoals het perspectief van een vrouw, een slaaf of een soldaat. De gevonden resultaten presenteren ze in de vorm van bijvoorbeeld een dagboek, poster of filmpje.”

Keuzevrijheid
Cérise Sangers, docent Engels op het Sint Janscollege, ontwikkelde voor haar leerlingen een leesproject in wikiwijs. Leerlingen kunnen op basis van een zelfgekozen songtekst, een schrijfopdracht of door het maken van een videoclip laten zien dat ze de tekst begrijpen. “Ik kan ze zo keuzevrijheid in gebondenheid bieden.” Het Sint-Janscollege heeft tevens een checklist voor digitaal leermateriaal ontwikkeld. Aan de hand van ‘must haves’, ‘should haves’, ‘could haves’ en ‘won’t haves’ kan leermateriaal worden ingedeeld.

Geleerde lessen
Volgens het leerlab komt er nogal wat kijken bij het succesvol arrangeren en inzetten van digitaal leermateriaal. Welk device kies je bijvoorbeeld? En past dat wel bij de elektronische leeromgeving die je wil gebruiken? Dit was een les van Van Lodenstein College. Het Sint-Janscollege merkte dat hun snelle wifi-netwerk niet meer voldeed als 1400 leerlingen tegelijk inloggen met hun mobiele telefoon of iPad. Er kwam alsnog een heel nieuw netwerk.

Ontwikkeltijd
Daarnaast is het organiseren van ontwikkeltijd belangrijk. “Want, niet alleen het ontwikkelen van arrangementen, maar ook het nakijken van opdrachten op verschillende niveaus kost tijd”, legt Tessa uit. Op het Christelijk Lyceum Zeist werden daarom alle leerlabdocenten een aantal keren tegelijk uitgeroosterd om samen te kunnen ontwikkelen. “Dat werkt beter dan losse uurtjes. Dat bootcamp-idee hadden we gezien bij leerlabschool DENISE”, vertelt Tessa. Op het Niftarlake College hebben ze een docentenlab ingericht. “Deze ruimte is echt bestemd om samen te werken aan onderwijsontwikkeling, niet om toetsen na te kijken of te lunchen. Er kan nu effectiever worden overlegd, samengewerkt en uitgewisseld dan hiervoor”, vertelt docent Jennifer de Laet.

Verbreding
Voor de nodige onderwijsvernieuwing is het volgens de leerlabscholen belangrijk om collega-docenten mee te krijgen. Het Christelijk Lyceum Zeist streeft daarom naar minimaal twee docenten per vaksectie die ervaring opbouwen met arrangeren. Henk Maas van Isendoorn vertelt dat de schoolleiding veel ruimte bood aan docenten om aan de slag te gaan met arrangeren. “Prettig, maar de wat onervaren docenten hadden toch behoefte aan een uitgezette lijn.” Bestuurder Dick van Meeuwen van het Van Lodenstein College gelooft in het delen van goede voorbeelden van collega’s in plaats van het inhuren van experts van buiten.

Professionalisering
Ook heeft het leerlab gekeken naar extra scholing van docenten. Zelf digitaal lesmateriaal arrangeren en in de eigen lessen gebruiken, vraagt namelijk om een bepaald niveau van ict-vaardigheden. Het Christelijk Lyceum Zeist heeft daarvoor een checklist opgesteld. Om de ict-bekwaamheid bij docenten te bevorderen heeft het Van Lodenstein College een vouchertraject ingericht.

Aandeel ict
De leerlabscholen hebben ervaringen uitgewisseld over het aandeel ict in de les. Gert-Jan: “Lessen worden interactiever en attractiever van het toepassen van ict. Maar we hebben ervaren dat hele lessen met ict net zo min werkt als totaal zonder. Een mengvorm, blended learning, werkt het beste. Op het Van Lodestein College streven we naar ongeveer dertig procent ict gebruik per les.”

Starterskit
Na twee jaar intensief samenwerken, uitwisselen en elkaar helpen in dit leerlab, zijn de scholen goed op weg met arrangeren. “Het doel is bereikt. Iedereen kan verder en als we elkaar nodig hebben, zijn de lijnen om contact op te nemen kort”, zegt Jennifer. De resultaten en geleerde lessen zijn gebundeld in een ‘starterskit waarmee ook andere scholen die willen beginnen met arrangeren, hun voordeel kunnen doen.

Praktijkvoorbeelden vanuit het leerlab

Deelnemende scholen

Christelijk Lyceum Zeist

Zeist
vmbo-(g)t | havo | vwo
1361 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

De Nieuwe Internationale School Esprit (Denise)

Amsterdam
vmbo-t | havo | vwo
176 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Isendoorncollege

Warnsveld
vmbo-(g)t | havo | vwo
1745 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Van Lodenstein College

Barneveld
havo | vwo
1124 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Niftarlake College

Maarssen
vmbo-(g)t | havo | vwo
1462 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Vragen over het leerlab?

Mail dan naar info@schoolinfo.nl.