Schoolorganisatie

Naar een natuurlijke manier van leren

Zes scholen van het leerlab Schoolorganisatie zijn ieder op hun eigen manier aan de slag gegaan met het dusdanig inrichten van de organisatie dat gepersonaliseerd leren mogelijk werd. Waar de een het eigenaarschap bij de leerling heeft gelegd, voerde de andere een bioritmerooster in.

Opgedeeld
Centraal stond voor het leerlab de versnellingsvraag: hoe kan de schoolorganisatie zodanig worden ingericht dat gepersonaliseerd leren mogelijk is? Al vrij snel werd duidelijk dat dit thema te breed was, daarom is dit opgedeeld in de deelthema’s: roostering, voortgangstoetsing en examinering, plaats onafhankelijk leren, HRM-beleid en learning analytics. Niet alleen vanwege het onderwerp, maar ook omdat de zes deelnemende scholen te ver uit elkaar lagen werd het budget voor de leerlabbijeenkomsten ingezet om per school een lokaal netwerk op te bouwen.

Bakens verzet
Coördinator van het leerlab Joris Jeurlink: “We hebben van dit leerlab veel geleerd! Zo was het thema schoolorganisatie te omvattend. Hoewel elke school zich hiermee bezighoudt, verschilt de prioriteit. Of we wezenlijk een doorbraak in gang hebben gezet is moeilijk te zeggen. Er zijn in ieder geval bakens verzet, maar niet zo snel als wij hadden gehoopt. Bij elke verandering loop je tegen veel praktische zaken aan, zoals de landelijke examens waar we allemaal mee te maken hebben.”

Formatief werken
Een van de deelnemende scholen was het Mondriaan College. Beleidsmedewerker Linda le Grand: “We hebben verschillende dingen geprobeerd, maar uiteindelijk is formatief werken bij ons het grootst geworden. Vooral bij Frans, Duits en Nederlands zijn we al ver.” Zo maken leerlingen van het Mondriaan voor Nederlands een opdracht, waarna ze het werk van andere leerlingen gaan beoordelen. Zo leren ze feedback geven, ontvangen en verwerken en krijgen ze meer inzicht in de kwaliteit van hun eigen werk. Bij de vakken Duits en Frans worden leerlingen flexibel getoetst.

Kickstart
Linda: “Dankzij het leerlab zijn trajecten waar we al voorzichtig mee bezig waren in een stroomversnelling terechtgekomen. Omdat je resultaten moet opleveren, moet je steeds goed nadenken wat je volgende stap wordt. Zo hebben we onder andere laten zien hoe je de tools Peerreview en Quayn kunt inzetten op school en hoe je met rubrics omgaat. Mijn tips voor andere scholen? Zorg voor draagvlak in de organisatie, blijf evalueren en verleg je koers als dat nodig is!”

Eigenaarschap
Ook het Dr. Nassau College in Noord-Drenthe nam deel aan het leerlab Schoolorganisatie. Vestigingsmanager Richard Gerding: “Wij waren al bezig met een verschuiving van regulier naar gepersonaliseerd onderwijs, deelname aan het leerlab was voor ons dus een logische stap. Na uitgebreid onderzoek te hebben gedaan hebben we uiteindelijk gekozen voor de Zweedse Kunskapsskolan-methode, die het eigenaarschap bij de leerling legt. Hier hebben we voor gekozen uit de vaste overtuiging dat je het met alleen frontaal lesgeven niet meer redt. We zijn nu twee jaar bezig en deze natuurlijke manier van leren bevalt iedereen erg goed.”

Waar en wanneer je wil
Het Dr. Nassau College is gestart in de eerste klas. Op dit moment werken 120 leerlingen uit de onderbouw volgens deze methode. Zij stellen samen met een coach lange termijn doelen en week- en dagdoelen. Met de laatste twee gaan leerlingen waar en wanneer ze willen aan de slag. Een rooster is er niet, wel moeten leerlingen hun doel halen binnen een bepaalde periode. Dit doen ze door een afspraak te maken voor een formatief assessment met de vakdocent. Deze beoordeelt of een scholier de stof voldoende beheerst om door te mogen – cijfers worden niet gegeven.

Perfect onderwijs
Richard: “Wij zijn al zeven jaar bezig om te kijken hoe we zo perfect mogelijk onderwijs kunnen aanbieden. Terug naar hoe het was, gaan we in ieder geval niet. Een volgende stap is hoe we de bovenbouw in kunnen gaan richten. Om inspiratie daarvoor op te doen zitten we onder meer in een netwerk van zes andere Kunskapsskolan-scholen.”

Beloningssysteem
Ook Piter Jelles de Dyk is al twee jaar bezig met het persoonlijker maken van het leren. Zo hebben zij een bioritmerooster ingevoerd. Elke dag begint met een mentorles gevolgd door een persoonlijke keuzeles. De instructielessen en toetsen vinden volgens een vast rooster tussen 10:00 en 14:00 uur plaats. Daarna is er ruimte om in blokken van 45 minuten zelfstandig te werken. Biologiedocent Hans Krabbendam: “Leerlingen kiezen op vrijdag acht keuzenvakken. Dit zijn zowel verwerkings-, ondersteunings- als talentlessen. Ook werken we met een beloningssysteem; als je er goed voorstaat hoef je op dinsdag, woensdag en donderdag niet de mentorles te volgen.”

Onomkeerbaar
Op De Dyk wordt geen huiswerk gegeven. Leerlingen plannen zelf naar een deadline toe. Ook probeert de school waar mogelijk maatwerk te bieden. Zo mogen mavoleerlingen, als ze er goed voorstaan voor een vak, in de derde klas al examen doen. Hoewel er een aantal positieve veranderingen zijn doorgevoerd, zijn ze nog niet tevreden. Hans: “Onderdeel van de verbetercyclusambitie is om het onomkeerbaar te laten zijn en uit te breiden, maar daarvoor hebben wij nog te weinig coachende docenten in huis. Toch is dit iets, ook nu het leerlab eindigt, nog steeds onze ambitie.”

Praktijkvoorbeelden vanuit het leerlab

Deelnemende scholen

Bonnefanten College

Maastricht
havo | vwo
1065 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Christelijk Lyceum Veenendaal

vmbo-(g)t | havo | vwo
2019 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Dr. Nassau College

Norg
vmbo-(g)t | havo | vwo
229 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Guido de Brès

Amersfoort
havo | vwo
556 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

OSG Piter Jelles – De Dyk

Leeuwarden
vmbo-(g)t
569 leerlingen

Praktijkvoorbeelden

Vragen over het leerlab?

Mail dan naar info@schoolinfo.nl.