Ah-ha! Er is ruimte binnen de exameneisen

Alle vakgroepen van het Scala College zijn samen op zoek gegaan naar de ruimte in het curriculum. Ze deden dit tijdens een zelf ingelaste studiedag. Er bleek meer mogelijk dan gedacht. Lees hoe zij dit hebben georganiseerd, wat de bevindingen waren, en welke ideeën er zijn ontstaan om de gevonden ruimte in te vullen.

Waar zit de ruimte?

Onderwijsverandering is haalbaar wanneer je tijd en ruimte creëert door bepaalde dingen los te laten. De exameneisen, examensyllabi en het Programma van Toetsing en Afsluiting kunnen echter met name in de bovenbouw voor een gevoel van beperking zorgen. Dat is de reden dat docenten van het Scala College tijdens een studiedag op zoek zijn gegaan naar ruimte in het curriculum. SLO was ook aanwezig en maakte inzichtelijk hoe je de ruimte kunt herkennen: overlap, overschatting en overladen. Bekijk het onderstaande overzicht.

Er is ruimte

vanwege

Uitleg Bijbehorend document Voorbeeld
Overlap Een vereist element van inhoud of vorm komt voor bij verschillende vakken. Slechts bij 1 vak hoef je het te doen. Examenprogramma Deeltjesmodel zit voor scheikunde in het CE en voor natuurkunde alleen in het SE. Leerlingen die het bij scheikunde al hebben gehad hebben weinig extra tijd bij natuurkunde nodig.
Overschatting De eisen aan de invulling van een bepaald element zijn minder strikt dan gedacht. Examenprogramma bij SE-onderwerp incl. vaardigheden De leerling moet bij Nederlands beargumenteerd verslag leggen over gelezen literatuur, dat hoeft dus niet per se een mondeling te zijn.
Overladen De huidige invulling van een vereist onderwerp gaat (veel) verder dan nodig. Syllabus De formule s=1/2at2 staat voor natuurkunde helemaal niet in de syllabus maar wordt in het boek wel behandeld. De methode kan worden afgeslankt.

 

Ah-ha!

Er bleek vooral bij het Schriftelijk Examen meer ruimte dan gedacht. Er is bijvoorbeeld keuzeruimte wat betreft toetsingsvorm, er bleek overlap tussen eisen per vak, bepaalde voorschriften waren minder streng dan gedacht, en het strikt volgen van de methode zorgt voor een overvloed aan leerstof die niet gevraagd werd vanuit de exameneisen. Dat maakt dat er voor docenten in de bovenbouw ruimte is om hun onderwijs flexibel in te vullen.

Samen ideeën vormgeven

De meerwaarde van het gezamenlijk analyseren was dat iedereen er bewust van werd welke elementen er verplicht zijn en welke niet. Door de analyse gezamenlijk te doen konden docenten direct ideeën bedenken en het gesprek aangaan. Een docent Nederlands merkte bijvoorbeeld op: “Er staat weinig vast over de toetsvorm. Waarom doen we dan al decennialang literatuur in een een-op-een mondeling?” En een docent scheikunde zei: “Ik zie wel mogelijkheden in vakoverstijgend werken met bijvoorbeeld biologie, natuurkunde en scheikunde. Maar ook met economie op het gebied van duurzaamheid.” 

Werkvorm

Tijdens de studiedag werd er voor de invulling van de gevonden ruimte in het curriculum gebruikgemaakt van de werkvorm van de ‘3 kamers van Walt Disney’. Kamer 1: Bedenk wat je in een ideale wereld zou willen voor een leerling op school. Kamer 2: Selecteer samen de goede ideeën. Kamer 3: Maak de goede ideeën realistisch. Deze werkvorm zorgt ervoor dat voor elke denkfase, voldoende tijd en ruimte genomen wordt. “Leuk om niet naar het programma te kijken wat er gedaan moet worden maar naar wat er allemaal kan”, zei een docent aardrijkskunde. Het Scala College heeft verschillende ideeën bedacht voor de invulling die aansluiten bij de pijlers van de school ‘vakoverstijgend werken’, ‘de keuze van de leerlingen’ en ‘onderzoekend leren’. Bekijk de invulling.

Ontwikkeltijd

Om docenten tijd te geven zich hier op te focussen heeft het Scala College docenten uitgeroosterd en externe surveillanten ingeschakeld tijdens de toetsweek. Zo werd een volle dag ontwikkeltijd gecreëerd. Natuurlijk is hiermee niet alles geregeld. Het is een lopend proces. Wil je weten hoe het Scala College docenten verder betrekt bij de onderwijsontwikkeling? Bekijk ook dit praktijkvoorbeeld van het Scala College ‘Zo krijg je elke collega mee‘.

Hoe kan je zelf verder?

Heb je kennis over het verplichte deel van het curriculum en de ruimte die dit oplevert voor een eigen invulling door leerlingen en/of docenten? Dan kan deze opdracht je helpen om van leerdoel naar lessenserie te komen. Voor meer opdrachten over curriculumbewustzijn, klik hier.

Het Scala College neemt deel aan het leerlab Professionalisering met docenten.

 

, ,

Comments are closed.