Bezig met ontwikkelen? Volg de ontwerpcyclus

Docent Engels Saskia Braakman van Gymnasium Apeldoorn probeerde een aantal digitale tools uit in haar lessen en liep daarbij alle stappen uit de ontwerpcyclus door. “Ik heb Mentimeter gebruikt om klassikaal formatief te toetsen.”

Ontwerpcyclus

De ontwerpcyclus is een professionaliseringstraject dat bestaat uit een inspiratiesessie, een ontwerpsessie, een geobserveerde les waarin iets wordt uitgeprobeerd en een terugkombijeenkomst waarin de docenten samen met hun coach reflecteren op het experiment en ervaringen uitwisselen. Een aantal docenten van het Gymnasium Apeldoorn heeft in het kader van het leerlab digitale didactiek deze ontwerpcyclus gevolgd.

Vijf stappen

De methode gaat ervan uit dat leren en professionaliseren volgens een vaste cyclus gaat:

• Inspiratie en ideeën opdoen
• Ontdekken en onderzoeken
• Ontwerpen en ontwikkelen
• Uitproberen
• Reflecteren en delen

Doordat de stap ‘uitproberen in het eigen onderwijsproject’ nog wel eens wordt overgeslagen, is het van belang om de ontwerpcyclus altijd te volgen zodat je zeker weet dat je alle stappen doorlopen hebt. Want juist het uitproberen levert de meeste leerwinst op.

Nieuwsgierig

Vooraf aan de inspiratiesessie was Saskia’s doel: wat kan ik leerlingen aan extra digitale tools aanbieden zodat ik voor meer afwisseling zorg in mijn les en de stof beter blijft hangen? Saskia: “Samen met collega’s ben ik tijdens deze sessie bijgepraat over de verschillenden ict-mogelijkheden die je kunt inzetten in je lessen.” Wij werken bij ons op school al met de deels digitale methode Think en ik gebruikte zelf al Kahoot maar dat was het wel. Ik was en ben nieuwsgierig wat je allemaal nog meer kunt doen om leerlingen te blijven verrassen en boeien.”

Lesdoel

Saskia is vervolgens onder begeleiding van een coach in een kleine groep gestart. Saskia: “Eerst moesten we helder hebben wat we wilden gaan doen en waarom. Afhankelijk van je lesdoel gaf onze coach aan welke tools daarvoor geschikt zouden kunnen zijn.” Al snel sprongen er voor Saskia twee tools uit: Socrative en Mentimeter. Met de eerste maak je eenvoudig een quiz, die leerlingen op hun iPad of mobiel kunnen maken en waarmee je bijvoorbeeld aan het einde van de les door middel van een paar korte vragen checkt hoe goed de leerling de uitleg heeft begrepen en wat hij heeft geleerd.

Formatief toetsen

Het meest enthousiast is Saskia over de tool Mentimeter, die het mogelijk maakt om tijdens de les een smartphone, tablet of laptop op eenvoudige wijze in te zetten als stemkastje. Als docent voer je een vraag of stelling in plus een aantal antwoordmogelijkheden. De leerling krijgt die vervolgens in beeld en brengt zijn stem uit. De uitslag verschijnt daarna bijvoorbeeld in een wordcloud op het digibord. Saskia: “Ik heb deze tool naar eigen inzicht gebruikt, niet om te stemmen maar om klassikaal formatief mee te toetsen.”

Inzicht

Saskia: “Ik wilde toetsen of leerlingen aan het eind van een hoofdstuk de grammatica goed hadden begrepen. Daarvoor moesten ze aangeven wat er in een zin fout was gespeld en een verbetering geven. De uitkomsten waren zichtbaar in een wordcloud. Hierdoor kreeg ik een beter beeld van waar mijn leerlingen stonden in het leerproces en handvatten voor een onderwijsleergesprek. Hoewel ik de tool dus naar eigen inzicht heb gebruikt, ben ik door het uit te proberen achter gekomen dat dit voor mij werkt. Uiteraard heb ik mijn uitkomsten gedeeld met mijn collega’s. Door aan hen uit te leggen wat ik precies had gedaan, werd het voor mij zelf ook inzichtelijker.”

Wat werkt, wat niet?

Door deze tools in haar lessen te implementeren werd Saskia weer enthousiaster over haar vak. Saskia: “Je ontdekt andere manieren hoe leerlingen kunnen leren en het geeft je nieuwe inzichten. Zo kwam ik er bijvoorbeeld achter dat als ik wil differentiëren ik Socrative kan inzetten als diagnostische toets, maar ook dat ik in eerste instantie te veel vragen erin had gezet waardoor het toetsen te lang duurde… Door het gewoon te doen kom je erachter wat wel én wat niet werkt.”

Gymnasium Apeldoorn neemt deel aan het leerlab Digitale didactiek.

Wil je ook aan de slag met een verandering in je school? Bekijk dan deze tips uit de routekaart veranderaanpak of bekijk alle fases uit het veranderproces.