Drie basisstappen voor differentiëren in de les

Bij het Coornhert College zien ze differentiëren als een extra hulpmiddel om de motivatie bij leerlingen te verhogen en meer verdieping aan te brengen. Docenten op deze school differentiëren in drie stappen: eerst op niveau, dan op instructie en op vervolgens op verwerking. Bekijk de uitleg.

Hulpmiddel

Differentiëren hoort bij het lesgeven, echter lopen de meningen uiteen over wat differentiatie nou precies is. Bij het Coornhert College zien ze het niet als een nieuwe manier van lesgeven, maar als een extra hulpmiddel om leerlingen meer gemotiveerd te krijgen, meer tijd voor verdieping te creëren, plezierig les te geven en uiteindelijk ook een hulpmiddel om betere resultaten te behalen. Met name kinderen die veel begeleiding en instructie nodig hebben, hebben er baat bij. Het opdelen van de klas in verschillende groepen past het Coornhert College in de volgende stappen toe.

Stap 1: differentiëren op niveau

Door naar cijfers van leerlingen te kijken, kun je een klas opdelen in drie verschillende groepen. Het is hierbij de bedoeling dat de meerderheid als basisgroep genomen wordt. Het kleine groepje leerlingen (1 tot 4 leerlingen) dat bovenmate presteert, wordt in de plusgroep geplaatst. Het kleine groepje leerlingen dat uitvalt voor jouw vak, in de breedte groep. Het is belangrijk dat je de plus- en breedtegroep klein houdt. Je kunt nu gemakkelijker de zwakkere leerlingen in de gaten houden en de sterke leerlingen misschien wat meer loslaten of extra’s aanbieden.

Stap 2: differentiëren op instructie

Door te differentiëren met het geven van instructie kun je de sterke groep meteen aan het werk zetten. Op deze manier kun je wat meer aandacht besteden aan de zwakkere leerlingen. Je voorkomt hiermee dat leerlingen zich gaan vervelen tijdens je uitleg en deze hierdoor verstoren. De kern van de instructie geef je voor alle groepen, waarna de plusgroep direct aan het werk kan. Vervolgens krijgen de basis en breedtegroep een verlengde instructie. Daarna kan de basisgroep aan het werk en kan je de breedtegroep tijd en aandacht geven aan de instructietafel.

Stap 3: differentiëren op verwerking

Wanneer je optimaal wilt differentiëren is er extra verwerkingsmateriaal nodig voor de breedte- en de plusgroep. Veel methodes maken al onderscheid tussen basisstof en extra verdieping. Kijk dus vooral kritisch naar de methode. Moeten alle leerlingen precies hetzelfde maken? Zijn er misschien oefeningen die achterwege gelaten kunnen worden voor de plusgroep, misschien zelfs wel voor de basisgroep. De breedtegroep leerlingen kunnen dan bijvoorbeeld als instructie krijgen om de geschrapte opdrachten wel te maken.

Op zoek naar meer lesvoorbeelden?

Het leerlab Klassikale context heeft meerdere voorbeelden gedeeld om te differentiëren:

• met sterren
• met de busopstelling
• door de klas in te delen in groepen
• door formatief te toetsen
• door klassen samen te voegen
• door vlotte leerlingen The Challenge voor te leggen

Heb jij ervaring met hoe je kunt differentiëren in de klas? Laat het ons weten via een reactie hieronder.

Wil jij oefenen met differentiëren, maar kom je er niet aan toe om de eerste stap te zetten? Meld je dan nu aan voor de challenge ‘Aan de slag met differentiëren’! Leerling 2020 stuurt je dan gedurende twee maanden elke twee weken een mail met een opdracht waarmee je op een eenvoudige manier kunt starten met differentiëren. We hebben opdrachten geselecteerd die makkelijk uit te voeren zijn.