Hoe voer je gepersonaliseerd leren door in de bovenbouw?

Het RSG Slingerbos startte met een pilotklas gepersonaliseerd leren in de onderbouw. Nu willen ze het ook in de bovenbouw doorvoeren. “Een manier om collega’s mee te nemen is door het ze te laten ervaren.”

Meedenken in de projectgroep

In de onderbouw van RSG Slingerbos werken leerlingen op hun eigen niveau en eigen tempo, op basis van leerdoelen. Door het verschil in opzet tussen de boven- en onderbouw is de onderwijsvorm niet een op een over te nemen. De verplichte eindexamenstof- en vakken maken het lastiger om leerlingen keuzevrijheid te geven. De school heeft een projectgroep ingericht die bestaat uit vijftien docenten die allemaal verschillend denken over het doorvoeren van het gepersonaliseerd leren in de bovenbouw. Docent Mike Mous: “Het is leuk en nuttig om met collega’s ideeën uit te wisselen. Het is goed om met elkaar te praten over hoe het onderwijs in de bovenbouw eruit kan zien, en waar de twijfels liggen.”

Opzetten van de projectgroep

“Ik heb me aangemeld voor de projectgroep uit pure interesse”, vertelt Mike. “Ik wilde wel eens kijken hoe de toekomst eruit zou kunnen zien. De pilotklassen in de onderbouw liepen al een tijdje en ik ben een aantal keer gaan kijken hoe het daar ging. Al vrij snel was ik overtuigd dat het goed werkt in de onderbouw, en ben daarom ook les gaan geven aan een van de klassen. Over het doorvoeren van het gepersonaliseerd leren in de bovenbouw had ik nog wel mijn twijfels. Vooral of er genoeg tijd blijft om de examenstof voldoende te behandelen voor het eindexamen. Daarom wilde ik ook meedenken in de projectgroep.”

Met eigen ogen zien

De projectgroep reisde vorig jaar af naar Zweden om daar een aantal Kunskapsskolanscholen te bezoeken. “Wat ik merkte aan mezelf en andere collega’s is dat we eerst met eigen ogen moesten zien hoe het gepersonaliseerd leren in de bovenbouw kan werken,” vertelt Mike. “Ik verwachtte een soort walhalla binnen te lopen, maar ook daar zagen we gewoon een normale klas, op een normale school. Het was goed dit concept in de werkelijkheid te zien, en te ontdekken dat het niet zó gek is om ook bij ons in te voeren. Wel bleven mijn twijfels bestaan over de bovenbouw, omdat het Nederlandse onderwijssysteem afwijkt van het Zweedse systeem en dit concept dus niet een op een over te nemen is. Het heeft voor mij en mijn collega’s de ogen geopend van wat er mogelijk is.”

Draagvlak creëren

De groep heeft een aantal keer een podiumavond georganiseerd op school voor de andere docenten om de inzichten en nieuwe ideeën te presenteren. Hier kwam een beperkte groep mensen op af. “Je merkt dat alleen de collega’s die al geïnteresseerd zijn zich hiervoor inschrijven”, zegt Mike. “Dat is jammer, maar je kunt mensen niet dwingen of ideeën opdringen. Wat ik wel altijd probeer is om het gesprek aan te gaan. En als ik zie dat iemand interesse heeft dan spring ik hier meteen gretig op in. Hopelijk wordt de groep voorstanders dan steeds een beetje groter.”

Visiesessie met ouders en leerlingen

Ook is er een visiesessie gehouden waar docenten, leerlingen en ouders bij elkaar kwamen om te brainstormen over hoe het onderwijs eruit zou kunnen zien. Volgens docent en projectleider Bart-Jan Olthuis leverde dit veel op. “Ouders, docenten en leerlingen kwamen met een aantal belangrijke thema’s naar voren: vast rooster en klassenstructuur loslaten, geen huiswerk meer opgeven, coaching invoeren en meer keuzemogelijkheden voor leerlingen.” Naast deze thema’s, leverde de sessie ook andere inzichten op. Zo bleek dat veel collega’s bereid zijn lestijd in te leveren om in te zetten op coaching en workshoptijd. Leerlingen gaven juist aan ‘gecontroleerde keuzevrijheid’ te willen.

Weerstand

Binnen de school zijn er nog wel docenten die sceptisch zijn. Mike legt uit: “Iedereen vindt zijn eigen vak belangrijk en is bang daar uren voor in te moeten leveren. Er is een angst dat ze op deze manier niet alle stof kunnen behandelen voor het examen. Inmiddels is het wel zo dat de meerwaarde en het belang van coaching schoolbreed gedragen wordt. Dit is ook wel iets wat je veel makkelijker voor je kunt zien. Het is al een mooie stap omdat we hier de steun van alle collega’s voor hebben.”

Komend schooljaar

In schooljaar 2018-2019 wordt dan ook in alle jaren aandacht besteed aan het coachen van de leerling. Docenten krijgen ook meer training in coachingsvaardigheden. De rol van de mentor wordt aangepast naar een meer coachende rol. Daarnaast wordt er voor de leerlingen in mavo 3 een Programma van Toetsing en Afsluiting op maat gemaakt. Mike: “Ook wordt het rooster in de reguliere klassen steeds soepeler en komt er hopelijk meer ruimte voor verdieping in de lessen. Bovendien gaan meerdere vakken nu werken met een lesplanner, ook in de bovenbouw.”

Meekijken werkt

Mike heeft nog een aantal tips voor andere scholen die een verandering willen doorvoeren: “Blijf het erover hebben en praat niet over een vast eindstation, maar over de mogelijke tussenstappen. Een manier om collega’s mee te nemen is door het ze te laten ervaren. Er zijn collega’s die nog nooit zijn binnengelopen bij onze pilotklassen. Het zou werken als meer docenten een dagje meekeken. Mij heeft het geholpen om ook andere scholen in Nederland te bezoeken die met onderwijsontwikkelingen bezig zijn. Hier kun je veel uithalen; wat jij hiervan juist wel en welke onderdelen je juist niet wilt doorvoeren in je eigen school.”

Het RSG Slingerbos neemt deel aan het leerlab Leerling eigenaar leerproces.

Meer lezen

Tags:

Comments are closed.