Leerlingen stellen zelf hun rooster samen

“Topsportleerlingen missen veel lessen maar halen toch vaak hun punten. Kunnen we dat ook in het reguliere onderwijs toepassen?” Op zoek naar het antwoord mogen vwo-leerlingen op het Leonardo College zelf hun rooster samenstellen. Er zijn twee eisen: evenveel uren maken en minimaal één uur aanwezigheid bij elk vak.

Inspiratie

De inspiratie om leerlingen een gepersonaliseerd rooster aan te bieden, komt van de topsportafdeling van de school. Docent bewegingsonderwijs en topsport talentbegeleider Annemieke van Cleef: “Wij willen op een meer coachende manier gaan lesgeven. We zien bij ons op school dat topsportleerlingen veel lessen missen en toch vaak hun punten halen. Zouden we dat dan in het reguliere onderwijs ook niet toe kunnen passen?”

Alle leerlingen doen mee

Alle 30 4 vwo-leerlingen (zowel topsport als reguliere leerlingen) doen aan deze pilot met het gepersonaliseerde rooster mee. Topsportleerlingen waren al gewend om samen met hun topsportbegeleider naar hun rooster te kijken. Voor de reguliere leerlingen is het nieuw.

Vaklessen

Alle leerlingen krijgen tijdens de pilot één uur vakles per week waarin instructie en uitleg door de vakdocent wordt gegeven. De overige uren zijn zogenaamde verwerkingsuren waarin ze individuele aandacht of extra uitleg kunnen krijgen. Onderaan de streep komt iedereen uit op precies hetzelfde aantal uren. Naast het uur dat leerlingen bij een vak minimaal aanwezig zijn, kunnen ze naar eigen inzicht hun rooster indelen.

Keuzevrijheid

Zo kunnen leerlingen, die bijvoorbeeld heel goed zijn in wiskunde A maar minder in Frans, ervoor kiezen alleen naar het vakuur wiskunde te gaan en alle uren naar Frans. Ook kunnen ze lessen bijwonen van vakken die ze zelf niet hebben en/of het rooster zo aanpassen dat het voor hun persoonlijk beter uitkomt.

Rooster

Voor deze pilot is het rooster aangepast. De eerste twee uren zijn coachings- en verwerkingsuren. Het derde, vierde en vijfde uur zijn vaklessen waarbij iedereen aanwezig moet zijn. Het zesde, zevende en achtste uur zijn weer verwerkingsuren. Alle vwo 4-docenten doen mee aan de pilot en maken precies het aantal uren als anders met uitzondering van de zes coaches, die geven één uur extra les.

Pilot uitgebreid

Dit is de tweede pilot met een gepersonaliseerd rooster. De eerste pilot die vorig jaar plaatsvond en twee weken duurde, bleek achteraf te kort. Docent Engels en voortrekker pilot werkgroep Debbie Spronk: “Toen we er net lekker inzaten, gingen we weer over op de reguliere werkwijze.” Daarom is de pilot de tweede keer uitgebreid naar vier weken. “Verder hebben we docenten in hun studiewijzer explicieter laten benoemen per week welke leerdoelen leerlingen moeten halen.”

Coachinguur

Wat daarnaast nieuw is, is het coachingselement. In totaal zijn er zes coaches (docenten) die allemaal vijf leerlingen onder hun hoede nemen. Eén keer per week hebben zij in een eerste uur een coachingsuur. Samen kijken ze dan hoe het gaat en welke doelen wel of niet gehaald zijn. Ook kijkt de coach met de leerling naar zijn gepersonaliseerde rooster en is er ruimte voor vragen.

Vrijheid

Zijn de leerlingen dan helemaal vrij om zelf hun rooster in te delen? Debbie: “Niet helemaal. Om te voorkomen dat leerlingen die er slecht voorstaan, toch alleen naar het vaklesuur gaan, kunnen docenten voor een aantal leerlingen aangeven dat die alle uren aanwezig moeten zijn. Ook letten de coaches erop dat leerlingen niet een zo gunstig mogelijk, maar een zo goed mogelijk rooster samenstellen.” Docent Frans en coach Silvia van Leeuwen: “Als coach heb ik meer invloed en grip op de leerlingen. Ook is voor mij zelf duidelijker welke leerdoelen zij moeten behalen.”

Presentatie aan leerlingen

Debbie: “We krijgen terug van de leerlingen dat de opzet van de tweede pilot veel beter is, doordat ze nu een vast coachingsmoment hebben en de leerlingen beter weten aan de hand van de leerdoelen wat ze moeten doen.” Daarnaast was de tweede pilot beter voorbereid. Zo is er vooraf een presentatie gegeven aan alle leerlingen waarin besproken is wat er ging veranderen.

Maximale duur

Hoewel zoveel mogelijk voor het derde, vierde en vijfde uur het reguliere rooster wordt aangehouden, is het roostertechnisch gezien een uitdaging. Debbie: “Vandaar dat op dit moment vier weken de maximale duur is voor ons. Helemaal omdat de laatste toetsweken eraan komen en we dit ook nog dit schooljaar met alle betrokken willen evalueren.” Wat het vervolg hierop wordt, ligt nog open. “Het meest voor de hand liggend is om dit volgend schooljaar voor vwo 4 en 5 te herhalen. Maar uiteindelijk zouden we deze meer coachende manier van lesgeven voor meer niveaus en jaarlagen willen gaan doen.”

Het Leonardo College neemt deel aan het leerlab LOOT – Veranderende rol van de docent en leerling.

Meer lezen over roostering

• Een passend rooster het hele jaar door
• Nieuw onderwijs, nieuw rooster
• Als leerling je eigen rooster bepalen? Het kan in Drenthe!

In de media over roostering

• Middelbare scholen gooien de roosters om. (Algemeen Dagblad, 19 juni 2018)