Niet voor, maar in de klas met de ringenopstelling

De ene leerling werkt liever ongestoord verder, de ander wil zonder schroom vragen kunnen stellen. Wiskundedocent Rob van Aperen op het Effent in Oosterhout werkt daarom met de ringenopstelling. Hoe zit dat?

Direct contact

De ringenopstelling bestaat uit een buitenste U en een binnenste U. Rob: “In de binnenste U kan ik 11 leerlingen kwijt, in de buitenste 19. Dit geeft me de gelegenheid om met de leerlingen in de binnenste U een heel direct contact te hebben. Hier zitten de leerlingen die gebaat zijn bij meer uitleg.”

Ken je leerling

Rob heeft de ringenopstelling bij een collega-docent van een andere school gezien. Het is belangrijk om een goed beeld te hebben van de leerlingen. “In eerste instantie heb ik de 11 laagste cijfers per klas in de binnenring gezet en de rest in de buitenring. Dit was slechts een uitgangspunt. Sommige leerlingen hebben namelijk moeite met Pythagoras en anderen weer met het tekenen van een kubus. Het kan dus zijn dat bij het ene hoofdstuk de ene leerling in de binnenring thuishoort en bij het andere hoofdstuk de andere leerling. Het is daarom van belang ze goed te kennen.”

Invulling

Bij de meeste onderwerpen begint Rob met een korte instructie. Na een controle-opdracht kunnen de leerlingen met oefenopdrachten aan de slag. Sommige leerlingen in de buitenring zijn snel klaar. “Daar moet je wat extra’s voor achter de hand hebben.” Volgens Rob is de werkwijze voor elke doelgroep waarbij leerlingen verantwoordelijkheid kunnen nemen geschikt. Hij geeft les op een mavo en daar gaat dat meestal goed.

Leerwinst

Rob is vaak terughoudend als het gaat om nieuwigheid in het onderwijs. Hij wil dat bewezen is of dat hij zelf kan ervaren dat het échte leerwinst oplevert. “Dat is ook een kwestie van gezond verstand. En dan blijkt vaak dat nieuwigheidjes niet zo’n goed idee zijn. De ringenopstelling is wat mij betreft een prima uitzondering. Zonder dat ik er ervaring mee had, zag ik er meteen het voordeel van in. Het komt erop neer dat je je aandacht beter kunt verdelen waarbij je per leerling rekening houdt met hoeveel aandacht hij/zij nodig heeft. En dat vergroot het totale leereffect.”

Waarderen

“Ik merk dat leerlingen het waarderen en er gewicht aan toekennen. In de binnenring zitten heeft echt betekenis voor ze. Ze vinden dat er van ze wordt verwacht dat ze vaker vragen stellen en doen dat dus ook makkelijker. De leerlingen in de buitenring werken vaak zelfstandig door, maar er zijn er ook die gaan zitten kletsen. Ik heb tot dusver de plaatsing van de leerlingen binnen de ring waarin ze thuishoren vrijgelaten, maar nu blijkt dat sommigen beter wat verder uit elkaar kunnen worden geplaatst.”

In U-tjes zetten

De leerlingen zijn inmiddels helemaal gewend aan de nieuwe klasopstelling. Als leerlingen door omstandigheden eens een lokaal aantreffen met een busopstelling krijgt Rob al snel de vraag: “Zullen we de bankjes even in U-tjes zetten meneer?” Het wennen aan de werkwijze duurt wat langer. “Wellicht komt dat ook omdat ik als docent zelf ook aan het wennen, leren en ervaren ben.”

Minder intensief

Rob had verwacht dat een les in een ringenopstelling voor hem intensiever zou worden, maar het tegendeel blijkt waar. “Als er een stuk uitleg herhaald moet worden heb je snel de aandacht van de leerlingen voor wie dat relevant is. Je hoeft dus niet eerst de aandacht van een hele klas te vragen. Het is dus eerder minder intensief. En, ook niet onprettig, als ik in de binnenste U sta, sta ik ook echt in mijn klas en niet ervoor.

Gouden tips

    • Leg de leerlingen uit waarom je dit doet. Dat waarderen ze omdat ze het gevoel hebben dat het om hén draait.
    • Vertel de leerlingen dat het voor jou als docent ook een leerproces is en dat je moet ontdekken hoe het uitpakt.

Het Effent neemt deel aan het leerlab Digitale didactiek.

Wil jij oefenen met differentiëren, maar kom je er niet aan toe om de eerste stap te zetten? Meld je dan nu aan voor de challenge ‘Aan de slag met differentiëren’! Leerling 2020 stuurt je dan gedurende twee maanden elke twee weken een mail met een opdracht waarmee je op een eenvoudige manier kunt starten met differentiëren. We hebben opdrachten geselecteerd die makkelijk uit te voeren zijn.

Wil je ook aan de slag met een verandering in je school? Bekijk dan deze tips uit de routekaart veranderaanpak of bekijk alle fases uit het veranderproces.

 

,

Reacties8

  1. Mirelle april 29, 2017 at 7:45 pm #

    Goed idee..ik ga het na de vakantie uitproberen met een groepen energiet rijke 1e jaars Verpleegkundigen..ben op zoek naar ideeen..

  2. Bodine april 28, 2017 at 10:15 pm #

    Momenteel doe ik een MBO opleiding waar we altijd in U opstelling zitten. Ik persoonlijk e veel van mij klas genoten vinden dit veel prettiger werken. De opstelling oogt opener en rustiger waardoor je beter geconcentreert bent en eerder oplet. Ik heb zelf op het effent gezeten jammer dat ze er nu pas mee komen maar super voor de huidige leerlingen! Zet in alle lokalen maar een U opstelling!

  3. Leentje Hoes april 28, 2017 at 1:57 pm #

    Goed bezig Rob! Ik werk graag in groepen. Soms van gelijk niveau soms niet. Ik loop dan van groepje naar groepje met de bekende vraag of er iets is waar ze niet uitkomen! Afhankelijk van het niveau. Ging beter op het VMBO alle 4 de niveaus dan nu op het ROC, maar dat komt mede door het beleid van de ministers: eerst verplicht, dan weer niet, straks weer wel?

  4. Wessel Haksteeg april 28, 2017 at 12:33 pm #

    Niets nieuws onder de zon. 40 jaar geleden werkte ik al regelmatig met deze opstelling in het lager (later basis-)onderwijs. De opstelling is afhankelijk van de noden van de groep en die moet je als leraar eerst verkennen. De mogelijkheden zijn legio. Niet alleen de opstelling is bepalend, ook welke leerlingen je bij elkaar zet en welke juist niet. Goed onderwijs is iets meer dan een opstelling van de tafeltjes.

  5. J.J.Eijer april 28, 2017 at 11:17 am #

    Mooi. Maar wat voor klassen zijn dit? Vmbo basis? Kader misschien? Wat meer rand_info zou heel leuk zijn geweest.

    • Wendy overeinder april 28, 2017 at 12:25 pm #

      Maakt dat uit dan?

    • Moos april 28, 2017 at 1:14 pm #

      In het stuk is te lezen dat hij les geeft aan mavo ook wel vmbo- tl genoemd, het hoogste nivo van vmbo

  6. Judith april 28, 2017 at 11:14 am #

    Geweldig Rob!