“Probeer doelen zo concreet mogelijk te verwoorden”

Op het CS De Hoven, locatie Calvijn in Hardinxveld-Giessendam werken ze aan verschillende onderwijsvernieuwingen waaronder de techniekhavo, formatief toetsen, differentiëren en persoonlijke vorming van leerling en docent. Sinds 2014 is Jeroen Spek directeur van Calvijn. Wat komt erbij kijken wanneer je leidinggeeft aan een innovatieve school?

Wat trof je aan toen je in 2014 directeur werd?

“Ik kende de school al goed, omdat ik na mijn studie als geschiedenisdocent op het Calvijn was begonnen. Na enkele jaren op andere scholen te hebben gewerkt, kwam ik in 2014 terug. Van oudsher is Calvijn een school waarin wordt gedacht vanuit structuren. Toch ontstonden er de afgelopen jaren veel initiatieven onder het docententeam. Ik wilde hier een gezamenlijke richting aan toevoegen. Mijn doel was om alle energie, alle initiatieven en alle talenten in het team bij elkaar te brengen.”

Hoe begon je daarmee?

“Alles begint met heel goed luisteren. Wat speelt er? Wat is reeds bedacht? Hoe is men gekomen tot deze keuzes? Hierbij is het belangrijk goed door te vragen: Wat zijn je dieperliggende motieven? Wat is je visie? Op deze manier kun je de verbinding tussen de verschillende initiatieven en projecten leggen. Zo zijn wij op Calvijn vier jaar geleden begonnen met het werken met laptops. Deze behoefte kwam vanuit het team. Docenten wilden aan de slag met blended learning. Verder kwamen ook onderwerpen als ‘differentiëren’, ‘formatief toetsen’ en ‘persoonlijke vorming’ naar boven. De gemene deler blijkt nu: gepersonaliseerd leren.” In de pdf ‘Begeleiden van een innovatietraject’ kun je verder lezen over de analysefase.

Hoe zorg je ervoor dat deze verschillende initiatieven geen eilandjes worden, maar aan elkaar worden verbonden?

“Wij werken met een domeinstructuur. Elk van de drie domeinen – de talen, bètavakken en gammavakken – heeft een eigen domeinleider en is opgebouwd uit de vaksecties. Aan het begin van het jaar spreken we de thema’s af die in de domeinen terugkomen. Deze thema’s zijn gekoppeld aan de jaardoelen van de school. Naast domein-vergaderingen hebben we ook drie werkmiddagen per jaar. De kunst is om te durven kiezen. Niet alles hoeft in één jaar te gebeuren. Door te focussen worden zaken ook afgerond. Docenten kiezen twee thema’s: één voor de domeinvergaderingen en één voor de werkmiddagen. De groepen voor de werkmiddagen zijn samengesteld uit docenten van verschillende domeinen, zodat er binnen de domeinen uitwisseling plaatsvindt op alle inhoudelijk thema’s. Het is belangrijk dat docenten kiezen, anders wordt de werkdruk te hoog en zullen projecten niet afgemaakt worden.”

Is het soms moeilijk om de keuzes bij anderen te leggen?

“Soms wel. Je moet namelijk accepteren dat sommige docenten niet bezig gaan met thema’s die je wel heel belangrijk vindt. Zo zou ik graag zien dat elke docent bezig is met formatief toetsen. Toch krijg je dit niet voor elkaar door elke docent via werkmiddagen met alle thema’s bezig te laten zijn. Geef mensen de ruimte om in hun eigen tempo te ontwikkelen, maar hou het doel voor ogen.”

Kun je een voorbeeld geven hoe je docenten de ruimte geeft?

“Een aantal secties is onder begeleiding van SLO met een zeer intensief traject bezig rondom formatief toetsen. Hiervoor wordt naast de eigen deskundigheidsbevorderingsuren extra tijd gefaciliteerd. De docenten die hieraan deelnemen mogen zich hier op focussen en hoeven tijdens werkmiddagen niet nog een ander onderwijskundig thema op te pakken.”

Hoe houd je ontwikkelingen gaande?

“Het begin is niet het lastigst. Veel moeilijker is om in de flow te blijven. Blijf benoemen wat lukt. Laat docenten positieve voorbeelden delen. Verder vragen wij de projectleiding om te monitoren en om met alle docenten in gesprek te blijven. De monitoring doen we op basis van het persoonlijk ontwikkelingsdossier. Iedere docent formuleert persoonlijke doelen bij de twee gekozen thema’s. Deze doelen hebben een plek in de bestaande gesprekscyclus. Van het leerlab hebben we geleerd om de doelen zo concreet mogelijk te verwoorden. Aan het eind van het jaar moet een concreet product worden opgeleverd dat deelbaar is met de hele school. Vervolgens delen we ideeën binnen de gehele stichting.”

Hoe houd je de juiste richting voor ogen?

“Iedere bijeenkomst benoem ik onze doelen. Waar zijn we mee bezig? Waarom zijn we daar mee bezig? En waarom zijn wij daar nú mee bezig? Dit klinkt misschien flauw, maar het werkt heel goed. Niet iedere keer met nieuwe dingen komen, maar de thema’s waarmee je bezig bent afmaken.”

Wat zou je een collega-schoolleider willen meegeven?

“Door ruimte en vertrouwen te geven, stellen mensen nooit teleur. Het merendeel van de mensen wil op een goede school werken. Probeer ook niet te focussen op negatieve energie. Soms moet je ook durven om afscheid te nemen van iemand. Afspraken zijn niet vrijblijvend. Gelukkig komt dit zelden voor. Wanneer je staat voor wat je gelooft, dan krijg je altijd mensen mee. In iedere school vind je een groep waarmee je een school kunt gaan bouwen. Die groep wordt steeds groter!” Bekijk de pdf ‘Begeleiden van een innovatietraject’ voor meer tips over faciliteren en verdieping. Calvijn is betrokken bij het leerlab Docent eigenaar leerproces.

Thema: Ervaringen
Tags:

Reacties2

  1. Astrid Van der Poorten april 1, 2017 at 7:59 pm #

    Professionalisering in het onderwijs, hier is lef voor nodig. Een school met een geweldig mooie ontwikkeling!

  2. Marij Dings maart 28, 2017 at 8:37 pm #

    Ik wil graag met je in contact komen.