Hoe klein of groot een verandering ook is, veranderen is een proces. Deze routekaart veranderaanpak geeft inzicht in de fases en pijlers van veranderingen die scholen in het project Leerling 2020 hebben doorgemaakt. De routekaart kan gebruikt worden door een individuele docent, een vaksectie of de schoolleiding om de verandering in jouw school stapsgewijs verder te brengen. De routekaart is geen blauwdruk voor ieder veranderproces. . De fasen in het veranderingsproces verlopen niet altijd in de volgorde zoals in de kaart is weergegeven. Iedereen bepaalt zijn eigen route en heeft een eigen beginpunt. Om dit beginpunt te bepalen, kan je dit werkblad als hulpmiddel gebruiken.
In deze fase bepaal je als school, team of docent waar je met je onderwijs op de korte en/of lange termijn heen wil. Stel de volgende vragen: waar streef je naar, waarom streef je daarnaar, waarom is dat nu relevant (urgentie) en welke verandering is daarvoor nodig?
In deze fase scherp je de verandering aan en zorg je ervoor dat het structureel onderdeel wordt van de les, het team of de organisatie.
Neem de ruimte om tussentijds te reflecteren op je doelstellingen en visie. Evalueer samen met de betrokkenenen onderzoek of je doel is bereikt en wat de ontwikkelingen tot nu toe hebben opgeleverd. Stel jezelf aan de hand van de evaluatie de vraag of je doorgaat op dezelfde weg (met aanpassingen) of juist een afwijkend pad kiest.
Maak een plan, bedenk welke acties je wilt ondernemen, wat je daarvoor nodig hebt en met welke mensen je dit wilt doen. Waar kunnen eventuele obstakels zitten? En hoe kun je daar nu al op inspelen? Plan alvast een (tussen-)evaluatiemoment in.
In deze fase ga je echt van start: of je nou begint met een spontaan idee of een plan van aanpak gaat uitvoeren.
Wanneer je iets wilt veranderen, heb je voor de kwaliteit en het draagvlak je collega’s nodig en is het goed om leerlingen en ouders te betrekken. Hoe krijg je de betrokkenen enthousiast, hoe zorg je dat je het samen gaat doen en hoe ga je om met weerstand?
Onderstaande pijlers zijn voor scholen bij elke fase in het proces relevant.
Context
Met welke mensen en invloeden heb jij te maken? Wat is de achtergrond van de school? Wie zijn de betrokkenen (denk aan: ouders, leerlingen, docenten, schoolleiding)?Als je weet hoe de context van jouw school er uitziet, weet je ook waar je rekening mee moet houden in het proces van verandering.
Inspiratie
Denk ook aan inspiratie van docenten, andere scholen en bedrijven die veranderingen hebben doorgevoerd. Welke lessen kun je hier uit halen?
Communicatie
Door te communiceren over de ontwikkelingen naar leerlingen, collega’s, schoolleiding en ouders krijgt iedereen de kans om betrokken te raken. De mate van betrokkenheid kan per betrokkene verschillen en kan oplopen van ‘informeren’ tot ‘meedenken’ of zelfs ‘meebeslissen’.
Randvoorwaarden
Wat is er nodig om van start te kunnen gaan? Denk aan het juiste gereedschap, ontwikkeltijd, ruimte, roostering en gezamenlijke werkafspraken.
Scholing
Hebben alle betrokkenen de vaardigheden die nodig zijn om mee te gaan in de verandering? Wat voor scholing is daarvoor nodig?
Lerende cultuur
Veranderingen worden sneller opgepakt in organisaties waar een ‘lerende cultuur’ aanwezig is. De kenmerken zijn o.a.: feedback, kennisdelen, experimenteren, fouten mogen maken, successen vieren.
Download de poster routekaart veranderaanpak.
Werkblad
Gebruik dit werkblad van de routekaart om inzicht te krijgen in de verandering op jouw school en hoe je de verandering verder kan brengen. Ga hiermee het gesprek aan met collega’s. Vul het werkblad in bijvoorbeeld tijdens een teamoverleg of met je schoolleider.
Heb je vragen over de (totstandkoming van de) routekaart? Mail dan naar leerling2020@schoolinfo.nl